رفتار شناسی مدل DISC نزدیک به 100 سال پیش توسط پرفسور مارستن آمریکایی و با کتاب «احساسات مردم عادی» به جهان معرفی شد. این مدل رفتار شناسی به‌سرعت مورد استقبال در جهان قرار گرفت تا اینکه از روی آن آزمون رفتارشناسی DISC طراحی گردید. در این یادداشت می‌خواهیم بدانیم که آزمون DISC چیست.
درباره DISC
همان‌طور که ابتدای یادداشت گفتیم DISC متدی برای رفتار شناسی است که توسط پرفسور مولتن مارستن تألیف شده است. این متد افراد را بر اساس 4 ویژگی شخصیتی، به 4 دسته تقسیم می‌کند. این ویژگی‌های شخصیتی عبارتند از «سلطه‌جو»، «تأثیرگذار»، «باثبات» و «وظیفه‌شناس». کلمه DISC به حروف اول معادل انگلیسی این 4 ویژگی شخصیتی ارجاع می‌دهد. همچنین برای این 4 ویژگی شخصیتی به ترتیب 4 رنگ قرمز، زرد، آبی و سبز تعلق‌گرفته است.
بعدها و با تحول و توسعه متد رفتار شناسی DISC، دسته‌بندی افراد به 4 دسته مطلق تغییر کرد و برای ارزیابی و سنجش رفتار افراد بر مبنای رفتار شناسی دیسک، برای هر فرد میزانی از هریک از 4 ویژگی شخصیتی را در نظر گرفته و شخصیت و الگوی رفتاری فرد را بر همین اساس و در 15 تیپ شخصیتی ارزیابی کردند.
رفتار شناسی دیسک بیشتر به‌عنوان ابزاری برای خودشناسی و یا سیستمی برای ارزیابی افراد هنگام استخدام شناخته می‌شود؛ اما امروزه دانش رفتارشناسی به‌عنوان وسیله‌ای برای تعامل و ارتباط بهتر و سازنده‌تر با اطرافیان کاربرد پیداکرده است.
برای اطلاعات بیشتر دراین‌باره، حتماً یادداشت «رفتارشناسی DISC چیست؟» را مطالعه کنید.
آزمون disc چیست
با مقبولیت پیدا کردن الگوی رفتارشناسی DISC و تائید اعتبار علمی آن، ساخت آزمون و تست از روی آن رواج یافت. آزمون‌های دیسک به شکلی طراحی می‌شدند که بتوانند مبنایی برای تشخیص هریک از 4 ویژگی رفتاری DISC باشند. نوع پرسش‌ها به‌گونه‌ای است که فرد را به سمتی میبرد پاسخی را انتخاب کند که نشان‌دهنده غلبه یکی از 4 ویژگی شخصیتی بر 3 تای دیگر است.
نحوه طراحی سؤالات، نوع پاسخ‌ها، شیوه پاسخ‌دهی به سؤالات، تعداد سؤالات، شرایط لازم برای گرفتن آزمون و … همه و همه برحسب سازندگان آزمون متفاوت و متنوع است. در ادامه به این مسئله می‌پردازیم.
انواع آزمون دیسک
هیچ استاندارد مشخصی برای آزمون DISC وجود ندارد و هریک از افراد و یا نهادهایی که اقدام به طراحی آزمون دیسک می‌کنند، بر مبنای شیوه و استاندارد اختصاصی خود اقدام به این کار می‌کنند.
تعداد سؤالات آزمون دیسک از کمتر از 20 سؤال تا بیش از 100 سؤال متنوع است. برخی از آزمون‌ها نیاز به پاسخ تشریحی دارند، اما اغلب با پرسش‌هایی با پاسخ چندگزینه‌ای هستند. سؤالات برخی از آزمون‌ها مستقیماً به یک ویژگی شخصیتی اشاره‌کرده و از فرد می‌خواهد میزان این ویژگی در خود را از میان گزینه‌ها انتخاب کند.
در برخی از آزمون‌ها شرایطی فرضی را برای فرد مطرح می‌کند و از او می‌خواهد واکنشش به این شرایط را از میان گزینه‌ها انتخاب کند. در برخی دیگر نیز اظهار نظری در سؤال مطرح می‌شود و از فرد می‌خواهد با انتخاب گزینه‌هایی مانند موافقم یا مخالفم، نظر خود را درباره آن اظهارنظر بیان کند.
بیشتر آزمون‌ها محدودیت زمانی ویژه‌ای برای زمان پاسخ‌دهی برای سؤالات در نظر نمی‌گیرند و تنها از فرد می‌خواهند خیلی روند پاسخ‌دهی را طولانی نکند. برخی از آزمون‌ها اما فرصت محدودی را برای پاسخ به هریک از سؤالات در نظر گرفته و از فرد می‌خواهند در سریع‌ترین زمان ممکن به سؤالات پاسخ دهد. اغلب انواع تست دیسک DISC اشاره‌ای به شرایط پاسخ‌دهی و برگزاری آزمون ندارند اما برخی از آنها از فرد می‌خواهند تا پس از محیا کردن شرایط خاصی به تست‌ها پاسخ دهد.
پاسخ نامه تست دیسک
همان‌طور که گفته شد، پاسخ‌های داده‌شده از سوی فرد در آزمون DISC به شکلی است که مشخص کند فرد به کدام‌یک از تیپ‌های شخصیتی DISC نزدیک‌تر است. البته تیپ‌های شخصیتی DISC منحصر به 4 تیپ اصلی نیست و امروزه با ترکیب این تیپ‌های شخصیتی، 11 تیپ شخصیتی دیگر نیز در نظر می‌گیرند که درمجموع می‌توان گفت با 15 تیپ شخصیتی مواجه هستیم.
هریک از پاسخ‌ها به‌عنوان نمره‌ای برای یکی از 4 تیپ رفتاری اصلی لحاظ می‌شود و در پایان نمره هریک این تیپ‌ها مشخص می‌شود. با جمع‌بندی نمره‌های تیپ‌ها، تیپ رفتاری فرد آزمون دهنده مشخص می‌شود.
نمودار DISC
نمره‌های تست دیسک افراد، پس از جمع بندی بر روی یک نمودار قرار می گیرد که به نمودار DISC مشهور است. نمودار DISC ، نموداری ستونی با 4 ستون است. هریک از ستون‌ها متعلق به یکی از 4 تیپ شخصیتی اصلی است. شکل نهایی این نمودار مشخص می‌کند که فرد آزمون دهنده به کدام یک از 15 تیپ شخصیتی DISC تعلق دارد.
تفسیر تست disc
نمودار تست DISC به‌طور روشنی میزان DISC هر فرد را مشخص می‌کند. همچنین از روی این نمودار می‌توان فهمید که فرد، متعلق به کدام‌یک از 15 تیپ شخصیتی DISC است. بااین‌حال تفسیر عمیق تست DISC نیاز به دانش و داشتن اطلاعاتی فراتر از نمودار دیسک است.
تفسیر نمودار DISC نیازمند تسلط کامل به متد رفتارشناسی DISC است. صرف اطلاع از صفات رفتاری هریک از تیپ‌های شخصیتی DISC، تنها باعث می‌شود بتوانیم تفسیری سطحی از پاسخنامه تست دیسک به دست آوریم. تنها فردی قادر به تفسیر کامل نمودار DISC افراد است که شناخت کاملی به رفتارشناسی دیسک داشته باشد و بتواند شکل منحصربه‌فرد نمودار DISC هر فرد را به‌صورت جداگانه تفسیر کند.
همچنین تفسیر نمودار DISC افراد باید توسط شخصی انجام شود که شناخت کافی نسبت به فرد آزمون دهنده داشته باشد. معمولاً اساتید رفتارشناسی DISC برای تحلیل نمودار دیسک افراد، با آنها مصاحبه کرده و با پرسیدن سؤالات مختلف با خلقیات و شرایط زندگی آنها آشنا می‌شوند.
شرایط آزمون دیسک و تفسیر آن
آزمون DISC باید در شرایطی برگزار شود که اولاً فرد در شرایط عادی و آرامی بوده و تمرکز لازم برای شرکت در آزمون را داشته باشد، دوماً فرد باید درباره نحوه پاسخ دادن به گزینه‌ها توجیه شده باشد و بداند که چگونه باید بهترین گزینه در مورد خود را انتخاب کند.
تفسیر تست دیسک نیز همان‌طور که گفتیم باید توسط فردی انجام شود که به رفتارشناسی DISC تسلط داشته و به‌قدر لازم فرد آزمون دهنده را بشناسد. تفسیرکننده نتیجه آزمون DISC با توجه به شرایط زندگی فرد آزمون دهنده و اطلاعاتی که از طریق مصاحبه با فرد به آنها دست پیداکرده است، نمودار DISC فرد را تحلیل می‌کند.
اما مهم‌ترین قسمت ماجرا اینجاست که پس از تحلیل نتیجه تست DISC، باید در برخی از جنبه‌های رفتاری خود تجدیدنظر کرده و بخشی از سبک زندگی خود را تغییر داد تا بتوانیم از مزایای واقعی آزمون دیسک بهره‌مند شویم. چگونه می‌توان تشخیص داد که چه اصلاحاتی باید در رفتار و سبک زندی خود داشته باشیم تا کیفیت زندگی خود را بهبود دهیم.
برای آزمون DISC نزد چه کسی باید رفت
تنها فردی می‌تواند شما را از مزایای آزمون و تست DISC بهره‌مند سازد که مسلط به رفتارشناسی DISC بوده و درعین‌حال روانشناس باشد؛ زیرا در این صورت است که می‌تواند هم به شناخت روانی خوبی از شما دست پیدا کند، هم تفسیر مناسبی از نتیجه آزمون DISC شما داشته باشد و هم پیشنهادهای اصلاحی خوبی با توجه به شرایط زندگی شما ارائه دهد؛ پیشنهادهایی که مختص فرد شما و زندگی شما است و زندگی شما را به سمتی که خودتان می‌خواهید میبرد.
پریسا موسائی، مستر کوچ، روانشناس و رفتار شناس، با سال‌ها مطالعه تخصصی در حوزه رفتارشناسی DISC و مدارک و تائیدیه های بین‌المللی آموزش رفتار شناسی DISC، ازجمله افرادی است که می‌توانید برای آزمون DISC به او مراجعه کنید. تجربه و تخصص پریسا موسائی در مشاوره و کوچینگ باعث می‌شود تا بتواند تفسیر عمیق‌تری از نتیجه آزمون DISC افراد به دست آورده و توصیه‌های کاربردی‌تری برای تغییر الگوی رفتاری آنها ارائه دهد.
سایت: مجله علمی آذریان
